Güneş enerjisi santrali (GES) yatırımları, Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik etmek amacıyla çeşitli devlet destekleriyle teşvik edilmektedir. 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar, GES yatırımlarını bölgesel destekler kapsamında desteklemektedir. Bu çerçevede, yatırımcıların indirimli kurumlar vergisi avantajından yararlanabilmesi için yatırımdan elde edilen kazancın doğru bir şekilde tespit edilmesi büyük önem taşır.
Yatırımdan Elde Edilen Kazancın Önemi
GES yatırımlarından elde edilen kazançlar genellikle iki ana kaynaktan gelir: enerji maliyet avantajı ve üretilen fazla enerjinin satışı. Bu kazançların doğru hesaplanması, yatırıma katkı tutarının ne kadar hızlı kullanılabileceğini doğrudan etkiler. Yatırımdan elde edilen kazancın düşük olması durumunda, yatırıma katkı tutarı daha geç kullanılabilir. Bu nedenle, GES yatırımlarında yatırım dönemi boyunca diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara da indirimli kurumlar vergisi uygulanması, toplam yatırıma katkı tutarının daha etkin kullanılmasını sağlar.
Yatırımlarda Bölgesel Destekler ve GES Uygulamaları
25 Mart 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar ile lisanssız faaliyet kapsamında güneş ve rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi yatırımları, bölgesel destekler kapsamına alınmıştır. Bu düzenleme kapsamında, 2., 3. ve 4. bölgelerde yapılan yatırımlar için 5. bölge destekleri uygulanırken; 5., 6. ve 7. bölgelerde yapılan yatırımlar ise bulundukları bölgenin desteklerinden faydalanabilir.
Bu düzenlemenin ardından, birçok işletme fabrika çatılarına güneş enerjisi sistemleri kurarak enerji maliyetlerini azaltmayı hedeflemektedir. Enerji maliyetlerinin düşürülmesinin yanı sıra, bu yatırımlardan elde edilen kazançlara indirimli kurumlar vergisi uygulanması da yatırımın bir kısmının devlet tarafından karşılanmasını sağlar.
Yatırıma Katkı Oranı ve Tutarı
Yatırımın devlet tarafından karşılanan kısmı, “yatırıma katkı oranı” olarak adlandırılır. Bölgesel desteklere göre değişen bu oran, GES yatırımlarında 5. bölge destek unsurları uygulanacağından, %35 olarak belirlenmiştir. Eğer yatırım 6. veya 7. bölgelerde yapılırsa, sırasıyla %45 ve %55 oranları geçerli olur.
Örnek: 2. bölgede yapılacak 5.000.000 TL tutarındaki bir GES yatırımının yatırıma katkı tutarı %35 oranıyla 1.750.000 TL olacaktır. Aynı yatırım 6. bölgede yapılsaydı bu tutar 2.250.000 TL, 7. bölgede ise 2.750.000 TL olacaktı. Bu tutar, yatırımın indirimli kurumlar vergisi uygulanarak devlet tarafından karşılanacak kısmını ifade eder.
Yatırımdan Elde Edilen Kazancın Tespiti
İndirimli kurumlar vergisi, yatırımın sağladığı kazanca daha düşük bir vergi oranı uygulanmasını sağlar. Bu kazancın doğru tespiti, yatırımın maliyet avantajı ile sağladığı gelirlerin doğru hesaplanması ile mümkündür. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesinde yapılan düzenlemeyle, yatırım devam ederken diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara da indirimli kurumlar vergisi uygulanabilir. Ancak, GES yatırımları genellikle kısa sürede tamamlandığından, yatırım dönemi boyunca diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanacak indirimli kurumlar vergisi, toplam yatırıma katkı tutarının kullanılması açısından yeterli olmayabilir.
Kazancın Belirlenmesinde Alternatif Yöntemler
- Tevsi Yatırım Olarak Değerlendirme: GES yatırımı, tevsi yatırım kapsamında değerlendirilebilir ve amortismana tabi iktisadi kıymetler üzerinden bir hesaplama yapılabilir.
- Maliyet Avantajının Hesaplanması: Yatırımın sağladığı enerji maliyeti avantajının hesaplanmasıyla elde edilen kazanç, yatırımdan elde edilen kazanç olarak kabul edilebilir.
- Üretilen Fazla Enerjinin Satışı: GES yatırımlarından elde edilen tüketim fazlası enerjinin satışı sonucu elde edilen gelir de yatırımdan elde edilen kazanç olarak değerlendirilebilir.
Örnek Uygulama:
Örnek: (B) A.Ş. tarafından Diyarbakır’da 7.000.000 TL’lik bir çatı GES yatırımı yapılmıştır. Yatırımdan elde edilen enerji maliyet avantajı 3.200.000 TL olup, enerji üretimi için katlanılan maliyet 800.000 TL’dir. Bu durumda, yatırımın sağladığı net kazanç 2.400.000 TL olarak belirlenir ve bu tutar üzerinden indirimli kurumlar vergisi hesaplanır.
Sonuç
GES yatırımlarında indirimli kurumlar vergisi uygulamasının en etkili şekilde kullanılması, yatırıma katkı tutarının hızlı ve doğru bir şekilde hesaplanmasına bağlıdır. Yatırım dönemi boyunca diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara da indirimli kurumlar vergisi uygulanarak, yatırıma katkı tutarının daha erken kullanılması mümkün olabilir. Ancak, bu süreçte doğru hesaplamalar yapmak ve vergi avantajlarını maksimize etmek için profesyonel danışmanlık almak faydalı olacaktır.